• Elektronik imza nedir?

• Elektronik imzanın özellikleri nelerdir?

• Elektronik Sertifika ve Nitelikli Elektronik Sertifika nedir?

• Elektronik imza oluşturma araçları nelerdir?

• Elektronik imzanın hukuki sonuçları nedir?

• Elektronik imzanın uygulama alanları nerelerdir?

• Yabancı bir ülkeden alınan elektronik imza Ülkemizde kullanılabilir mi?

• Güvenli Elektronik İmza nasıl temin edilebilir ?

• Elektronik imzaya ilişkin düzenlemeler nelerdir?

• Elektronik imza altyapısı nasıl çalışır ?

• Elektronik sertifika hizmet sağlayıcısı kimdir? Ne yapar?

• Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcısının (ESHS) yükümlülükleri nedir ?

• Nitelikli elektronik sertifika sahibinin yükümlülükleri nelerdir ?

•  Üçüncü kişilerin yükümlülükleri nelerdir?

Elektronik imza nedir?

5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu’nda yer alan şekliyle elektronik imza; başka bir elektronik veriye eklenen veya elektronik veriyle mantıksal bağlantısı bulunan ve kimlik doğrulama amacıyla kullanılan elektronik veriyi tanımlar. Elektronik imza; bir bilginin üçüncü tarafların erişimine kapalı bir ortamda, bütünlüğü bozulmadan (bilgiyi ileten tarafın oluşturduğu orijinal haliyle) ve tarafların kimlikleri doğrulanarak iletildiğini elektronik veya benzeri araçlarla garanti eden harf, karakter veya sembollerden oluşur.

Elektronik imza kavramı çok genel bir tanım olup kişilerin elle atmış olduğu imzaların tarayıcıdan geçirilmiş hali olan sayısallaştırılmış imzaları, kişilerin göz retinası, parmak izi ya da ses gibi biyolojik özelliklerinin kaydedilerek kullanıldığı biyometrik önlemleri içeren elektronik imzaları veya bilginin bütünlüğünü ve tarafların kimliklerinin doğruluğunu sağlayan sayısal imzaları içermektedir. 

Sayısal imza, imzalanan metine göre farklılık gösterir ve içeriğin matematiksel fonksiyonlardan geçirilerek eşsiz olduğu düşünülen bir değer bulunması sureti ile elde edilir. Yani kişilerin, elle atılan imzada olduğu şekilde tek imzası yoktur; bunun yerine imzalamada kullanılan anahtarları vardır.

5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu’nda ve bu metinde geçen “elektronik imza” kavramı sayısal imzayı işaret etmektedir.

Elektronik imzanın özellikleri nelerdir?

Elektronik imza kullanıcılarına aşağıda belirtilen üç temel özelliği sağlamaktadır:

• Veri Bütünlüğü: Verinin izinsiz ya da yanlışlıkla değiştirilmesini, silinmesini ve veriye ekleme yapılmasını önlemek,
• Kimlik Doğrulama ve Onaylama: Mesajın ve mesaj sahibinin iletiminin geçerliliğini sağlamak,
• İnkar Edilemezlik: Bireylerin elektronik ortamda gerçekleştirdikleri işlemleri inkar etmelerini önlemek.

“Elektronik Sertifika” ve “Nitelikli Elektronik Sertifika” nedir?

Elektronik sertifika, elektronik imzanın doğrulanması için gerekli olan veriyi ve imza sahibinin kimlik bilgilerini içeren elektronik kaydı ifade etmektedir. Elektronik sertifikalar, kanuna uygun olarak faaliyette bulunacak elektronik sertifika hizmet sağlayıcılarından belirli bir ücret karşılığında temin edilecektir.

Elektronik sertifika hizmet sağlayıcısının sertifika üzerindeki elektronik imzası, sertifikanın bütünlüğünü ve doğruluğunu garanti edecektir. Elektronik sertifikalar, atılan imzanın doğruluğunun teyit edilebilmesi için gereklidir.

Nitelikli elektronik sertifikalar; Kanunun 9 uncu maddesinde belirtildiği şekilde “nitelikli sertifika” olduğuna dair bir ibareyi, sertifika hizmet sağlayıcısının kimlik bilgilerini ve kurulduğu ülke adını, imza sahibinin teşhis edilebileceği kimlik bilgilerini, sertifikanın geçerli olduğu süreyi ve sertifikanın seri numarasını barındıran elektronik sertifikalardır.

Elektronik imza oluşturma araçları nelerdir?

İmza oluşturma araçları; elektronik imza oluşturmak üzere kullanılan yazılım veya donanımı ifade etmektedir. 5070 sayılı Kanun’da  “güvenli” elektronik imza oluşturma araçlarına değinilmiş ve aşağıdaki özelliklerin sağlanması şart koşulmuştur:

• Ürettiği elektronik imza oluşturma verilerinin kendi aralarında bir eşi daha bulunmaması,
• Üzerinde kayıtlı olan elektronik imza oluşturma verilerinin araç dışına hiç bir biçimde çıkarılamamasını ve gizliliğini sağlaması,
• Üzerinde kayıtlı olan elektronik imza  oluşturma verilerinin, üçüncü kişilerce elde edilememesi, kullanılamaması ve elektronik imzanın sahteciliğe karşı koruması,
• İmzalanacak verinin imza sahibi dışında değiştirilememesi ve bu verinin imza sahibi tarafından imzanın oluşturulmasından önce görülebilmesi.

Elektronik imzanın hukuki sonuçları nedir?

Elektronik İmza Kanunu’nda; güvenli elektronik imza, elle atılan imzaya eşdeğer kabul edilmiş ve elektronik imza ile oluşturulmuş verilerin senet hükmünde olacağı belirtilmiştir. Ancak kanunların resmi şekle veya özel bir merasime tabi tuttuğu hukuki işlemler ile teminat sözleşmelerinin güvenli elektronik imza ile gerçekleştirilemeyeceği hükme bağlanmıştır.  Diğer bir deyişle, kanunların merasimi ya da üçüncü tarafların şahitliğini gerek gördüğü emlak alım satımı, veraset ve intikal, evlenme gibi işlemler elektronik imza ile gerçekleştirilememektedir.

Elektronik imzanın uygulama alanları nerelerdir?

Elektronik imzanın; bankalar ve finans kurumları, şube ağına sahip sigorta şirketleri, kamu kurum ve kuruluşları, holdingler ve diğer büyük şirketler, üniversiteler, yüksek iletişim ve bilgi güvenliği gereksinimi olan organizasyonlar başta olmak üzere orta ve uzun vadede yaygın bir uygulama alanı bulabileceği değerlendirilmektedir. Gerek kamusal gerekse ticari alandaki muhtemel elektronik imza uygulamaları arasında aşağıdakiler sayılabilir:

Kamusal Alandaki Uygulamalar 

• Her türlü başvurular (ÖSS, KPSS, LES, pasaport vb)
• Kurumlararası iletişim (Emniyet Müdürlükleri, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Müdürlükleri vb)
• Sosyal güvenlik uygulamaları
• Sağlık uygulamaları (Sağlık personeli - hastaneler - eczaneler)
• Vergi ödemeleri
• Elektronik oy verme işlemleri

Ticari Alandaki Uygulamalar  

• İnternet bankacılığı
• Sigortacılık işlemleri
• Kağıtsız ofisler
• e-Sözleşmeler
• e-Sipariş

Yabancı bir ülkeden alınan elektronik imza Ülkemizde kullanılabilir mi?

Yabancı bir ülkeden alınan elektronik imzanın Ülkemizde kullanılabilmesi için, yabancı bir ülkede kurulu bir Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcı tarafından verilen elektronik sertifikaların Türkiye’de kurulu bir Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcı tarafından kabul edilmiş olması gereklidir.

“Güvenli Elektronik İmza” nasıl temin edilebilir ?

Güvenli Elektronik İmza ancak Nitelikli Elektronik Sertifika ile sağlanabilir. Nitelikli Elektronik Sertifika almak için başvurulabilecek yerler olan Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcıları Telekomünikasyon Kurumu’nun internet sayfasında yayımlanacaktır.

Elektronik imzaya ilişkin düzenlemeler nelerdir?

• 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu (23 Ocak 2004 tarih ve 25355 sayılı Resmi Gazete)
• Sertifika Mali Sorumluluk Sigortası Yönetmeliği (26 Ağustos 2004 tarih ve 25565 sayılı Resmi Gazete)
• 2004/21 sayılı Başbakanlık Genelgesi  (6 Eylül 2004 tarih ve 25575 sayılı Resmi Gazete)
• 5070 Sayılı Elektronik İmza Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik (6 Ocak 2005 tarih ve  25692 sayılı Resmi Gazete)
• Elektronik İmza ile İlgili Süreçlere ve Teknik Kriterlere İlişkin Tebliğ (6 Ocak 2005 tarih ve 25692 sayılı Resmi Gazete)
• Zorunlu Sertifika Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları (27 Ocak 2005 tarih ve 25709 sayılı Resmi Gazete)
• Sertifika Mali Sorumluluk Sigortası Tarife ve Talimatı (27 Ocak 2005 tarih ve 25709  sayılı Resmi Gazete)

Elektronik imza altyapısı nasıl çalışır ?

• Kullanıcı elektronik sertifika için elektronik sertifika hizmet sağlayıcısına başvurur.
• Sertifika hizmet sağlayıcısı kullanıcının kimliğini geçerli ve güvenilir belgelerle tasdik eder.
• Sertifika hizmet sağlayıcısı sertifikanın kaydını bir dizinde toplar.
• Kullanıcı kendi gizli anahtarıyla mesaj sahibinin kimlik doğrulaması, mesajın bütünlüğünü ve inkar edilemezliğini sağlayarak mesajı imzalar ve karşı tarafa gönderir.
• Karşı taraf mesajı alır. Elektronik imzasını kullanıcının açık anahtarıyla onaylar ve kullanıcının sertifikasının geçerliliğini ve durumunu kontrol etmek için veri kütüğünde sorgulama yapar.
• Veri kütüğü sertifikanın geçerli/iptal durum bilgilerini karşı tarafa iletir.

Elektronik sertifika hizmet sağlayıcısı kimdir? Ne yapar?

Elektronik sertifika hizmet sağlayıcısı 5070 sayılı Kanununa göre; “Elektronik sertifika, zaman damgası ve elektronik imzalarla ilgili hizmetleri sağlayan kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek veya özel hukuk tüzel kişilerdir.”

Kullanıcılar için sertifika yayımlar, sertifika durum bilgilerini güncel tutar ve sertifika iptal listeleri hazırlar, güncel sertifikaları ve sertifika iptal listelerini isteyen kişilere sunar, süresi dolan ya da iptal edilen sertifikaların arşivini tutar.

Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcısının (ESHS) yükümlülükleri nedir ?

Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcısı;

• Güvenli ürün ve sistemleri kullanmak,
• Hizmeti güvenilir bir biçimde yürütmek,
• Sertifikaların taklit ve tahrif edilmesini önlemekle ilgili her türlü tedbiri alma ile ilgili şartları sağlamakla yükümlüdür.

Nitelikli elektronik sertifika sahibinin yükümlülükleri nelerdir ?

Nitelikli elektronik sertifika sahibi;

·        Nitelikli elektronik sertifika almak için gerekli tüm bilgi ve belgeleri eksiksiz ve doğru olarak sağlamakla,

·        ESHS’ye vermiş olduğu bilgilerde değişiklik meydana gelmesi halinde ESHS’yi derhal bilgilendirmekle,

·        İmza oluşturma verisini kendisi üretmesi durumunda Elektronik İmza ile İlgili Süreçlere ve Teknik Kriterlere İlişkin Tebliğ ile belirlenen algoritmaları ve parametreleri kullanmakla,

·        İmza oluşturma ve doğrulama verilerini sadece elektronik imza oluşturma ve doğrulama amaçlı olarak ve nitelikli elektronik sertifikanın içerdiği kullanıma ve maddi kapsama ilişkin sınırlamalar dahilinde kullanmakla,

·        İmza oluşturma verisini başkalarına kullandırmamakla ve bu konuda gerekli tedbirleri almakla,

·        İmza oluşturma verisinin gizliliğinden veya güvenliğinden şüphe etmesi durumunda ESHS’yi derhal bilgilendirmekle,

·        Güvenli elektronik imza oluşturma aracını kullanmakla,

·        İmza oluşturma ve doğrulama verilerinin ESHS’ye ait olmayan yerlerde ve araçlarla üretilmesi durumunda gerekli güvenliği sağlamakla,

·        İmza oluşturma aracının veya erişim verisinin kaybolması, çalınması, güvenilirliğinden şüphe edilmesi durumunda ESHS’yi derhal bilgilendirmekle yükümlüdür.

Üçüncü kişilerin yükümlülükleri nelerdir

Üçüncü kişiler;

• Sertifikanın “nitelikli elektronik sertifika” olup olmadığını kontrol etmekle,
• Nitelikli elektronik sertifikanın iptal ve geçerlilik durumunu kontrol etmekle veya güvenli elektronik imza doğrulama aracı kullanmakla,
• Nitelikli elektronik sertifikanın kullanımına yönelik herhangi bir kısıtlamanın olup olmadığını kontrol etmekle yükümlüdür.